پایان‌نامه به نوشتاری گفته می‌شود که دانشجو درباره یک موضوع خاص تحقیقات و نتایج را در قالب آن ارائه می‌دهد. ارائه پایان‌نامه برای دریافت مدرک تحصیلی الزامی است. نگارش صحیح پایان‌نامه برای دوره‌های تحصیلی کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری از اهمیت زیادی برخوردار است. دانشجویان در پایان‌نامه تحقیقات و داده‌ها را مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌دهند و نتایج آن را گزارش می‌کنند. نگارش و تدوین پایان‌نامه کار ساده‌ای به نظر نمی‌رسد و زمان و انرژی زیادی می‌خواهد. در ادامه به توضیح چگونگی نوشتن پایان نامه ارشد یا نگارش رساله دکتری میپردازیم.
فهرست محتوا
مراحل نوشتن پایان‌نامه
جهت شروع نوشتن پایان‌نامه باید ابتدا با مراحل آن آشنا شوید. مراحل نوشتن پایان‌نامه عبارت‌اند از:
1. انتخاب موضوع
بدون شک مهم‌ترین مرحله در تدوین پایان‌نامه انتخاب موضوع است. موضوعی که انتخاب می‌کنید باید واضح و جذاب باشد و هیچ‌گونه ابهامی در آن وجود نداشته باشد. مهم‌ترین ویژگی انتخاب موضوع خلاقانه بودن آن است. باید در زمینه حوزه موردنظر اطلاعات کافی داشته باشید و به خوبی آن را مدیریت نمایید. موضوع باید از ارزش تحقیقاتی بالایی برخوردار باشد و بتواند سؤالات پژوهشی را با موفقیت پاسخ دهد.
2. نوشتن پروپوزال
پس از انتخاب موضوع تحقیق باید یک پروپوزال قانع‌کننده بنویسید. به این منظور باید دانشگاه را متقاعد کنید که به شما اجازه تحقیق بدهد. نوشتن پروپوزال جنبه پیشنهادی دارد و فرصتی برای دانشجو مهیا می‌کند تا از طریق آن بتواند قابلیت‌ها و ارزش کار تحقیقاتی خود را به سایر افراد نشان دهد. ساختار پروپوزال شامل نوع برنامه تحقیقاتی، هدف از انجام تحقیق و نحوه اجرایی کردن تحقیقات است.
3. مقدمه
قدم بعدی برای نگارش پایان نامه نوشتن مقدمه است. در مقدمه باید صورت‌مسئله اصلی و هدف خود از انتخاب موضوع تحقیق را شرح دهید. همچنین نکات کلیدی پایان‌نامه در مقدمه قید می‌شوند. بهتر است در ابتدا کلیات تحقیق را بیان کنید و سپس به جزئیات اشاره نمایید. این امر موجب می‌شود تا مخاطبان برای خواندن ادامه پایان‌نامه از خود علاقه نشان دهند. به طور کلی مقدمه از سه بخش فرضیه تحقیق، مشکلات پیشین و پیشنهاد دانشجو تشکیل می‌شود.
4. روش تحقیق
اصلی‌ترین بخش پایان‌نامه نوشتن روش کار و تحقیق است. از روش‌ها و اطلاعاتی که در جهت انجام پژوهش خود استفاده کرده‌اید صحبت کنید و خواننده را در رابطه با برنامه کاری خود آگاه کنید. در صورت استفاده از ابزار و پارامترهای خاص مانند نرم‌افزارهای مورد استفاده آنها را قید کنید. همچنین آنالیز داده‌های خود را توضیح دهید. خواننده باید از انجام پژوهش شما اطلاعات کافی به دست بیاورد. به این ترتیب می‌توانید در ابتدا نحوه چگونگی جمع‌آوری اطلاعات و تحلیل آماری را شرح دهید و بیان کنید که برای مطالعه متغیرها از چه روشی استفاده کرده‌اید. در آخر این مرحله روش آنالیز اطلاعات و داده‌ها شرح داده می‌شود.
5. مدل‌ها و ایده‌های تحقیق
در این بخش متغیری که نتیجه تحقیق به آن بستگی دارد را معرفی کنید. در راستای اهداف خود هر کدام از متغیرها و ایده‌های تحقیق را به‌صورت کامل شرح دهید. این مرحله در نتیجه و تفسیر تحقیق اهمیت زیادی دارد.
6. نتایج پایان‌نامه
از دیگر بخش‌های مهم پایان‌نامه می‌توان نتایج را نام برد که در آن نتایج یافته‌ها و آزمایش‌های خود را باید بیان کنید. در این بخش نیازی به تفسیر نتایج نیست و فقط کافی است که آنها را شرح دهید. برای نگارش بهتر نتایج می‌توانید از انواع نمودار، تصاویر، اشکال و جداول استفاده کنید. تاریخ و بازه زمانی اطلاعاتی که به دست آورده‌اید را مشخص کنید. در ابتدا نتایج مهم را به‌صورت واضح توضیح دهید و سپس به جزئیات آن بپردازید.
7. نقل‌قول و منابع
آخرین مرحله از پایان‌نامه به منابع و ارجاعات اختصاص می‌یابد. هرگونه اطلاعات و نقل‌قولی که از مقاله، کتاب یا اشخاص دیگر در طول پایان‌نامه خود به کار برده‌اید باید با ذکر منبع صورت بگیرد.
نکات مهم نگارش پایان‌نامه
جهت نگارش پایان‌نامه نکات مهمی وجود دارند که رعایت آنها کمک می‌کند روند تحقیقات خود را به درستی انجام دهید. این نکات عبارت‌اند از:
- در انجام پایان‌نامه خود به استفاده از چند نرم‌افزار نیاز دارید که پیشنهاد می‌شود قبل از شروع نوشتن پایان‌نامه به یادگیری آنها بپردازید. یادگیری نرم‌افزارها می‌توانند در انتخاب آینده شغلی شما تأثیرگذار باشند.
- قبل از شروع انجام پایان‌نامه شرایط کارگاهی و آزمایشگاهی خود را بررسی کنید و مطابق با آن اقدام به دریافت مجوزهای لازم نمایید.
- فرمت نگارش پایان‌نامه را از سایت دانشگاه خود دریافت کنید. در این فایل اطلاعات مهمی مانند سایز و نوع فونت‌ها، صفحه‌بندی، فهرست‌بندی و… توضیح داده شده‌اند.
- در اولین صفحه پایان‌نامه عنوان و موضوع را به‌صورت خوانا بنویسید.
- خلاصه‌ای از موضوع پایان‌نامه را در قالب مقدمه بیان کنید.
- در فصل اول اطلاعات پروپوزال مانند اهداف و فرضیات را مطرح کنید.
- در روند تحقیقات خود از مشاوره‌های استاد راهنما استفاده کنید و گزارش خود را حدود هر سه هفته یک‌بار برای او بفرستید. تجارب و نظرات استاد راهنما را جدی بگیرید.
- در صورت استفاده از اصطلاحات و کلمات مخفف معنی کامل آنها را در پاورقی بیان کنید.
- در به دست آوردن نتایج پایان‌نامه فرمول‌های مهمی به کار می‌روند که باید در متن قید شوند و در صورت نیاز آنها را اثبات کنید.
- از مهم‌ترین نکات یک پایان‌نامه موفق نوشتن چکیده به زبان فارسی و انگلیسی، فهرست گذاری، نتیجه‌گیری و ذکر دقیق منابع است.
- پیشنهاد می‌شود بعد و قبل از دفاع پایان‌نامه از تحقیقات خود مقاله‌ای استخراج کنید و برای نهادهای علمی و مجلات داخلی و بین‌المللی ارسال کنید. نوشتن مقاله می‌تواند در بالا رفتن نمره قبولی تأثیرگذار باشد.
- پس از اتمام نوشتن پایان‌نامه از نظر ساختار و محتوا آن را بررسی و ویرایش نمایید.
- بهتر است چندین بار پایان‌نامه را مطالعه کنید و از نبودن غلط املایی، اشتباه چاپی یا جمله‌بندی نادرست مطمئن شوید.
- مطالب نباید تکراری باشند و مهم است که با سایر قسمت‌ها ارتباط معنایی داشته باشند. تعداد صفحات پایان‌نامه به‌صورت استاندارد بین ۷۰ الی ۱۰۰ صفحه هستند.
جمع‌بندی
نگارش و نحوه نوشتن پایان‌نامه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در طول انجام پایان‌نامه ممکن است مسائلی پیش بیاید که به راهنمایی نیاز داشته باشید. از این رو به تمامی دانشجویان عزیز پیشنهاد می‌شود جهت رفع مشکلات خود با کارشناسان مجرب ارتا پژوهش تماس بگیرید و از مشاوره حرفه‌ای بهره‌مند شوید. انجام پایان نامه ارشد در رشت زیر نظر بهترین متخصصان صورت می‌گیرد.